De afgelopen maanden zijn voor iedereen anders verlopen dan gedacht. We waren gebonden aan huis, konden niet meer gaan en staan waar we wilden en vakantieplannen werden geannuleerd of gewijzigd. Als ik voor mijzelf spreek, heb ik er ook iets voor terug gekregen, namelijk een bewustzijn over de mooie plekken en de prachtige natuur in ons eigen land, zoals in mijn eigen woonplaats Nijmegen. Ik heb de afgelopen maanden de tijd genomen om de natuur in Nijmegen te (her)ontdekken.
Hierin ben ik niet de enige geweest. Het merendeel van de Nederlanders is meer gebruik gaan maken van de natuur. Even het hoofd leeg maken, even weg uit het thuiskantoor, even de rust en ruimte opzoeken. De natuur in onze woonomgeving biedt daar genoeg mogelijkheden, vooral wanneer andere vrijetijdsvoorzieningen en activiteiten gesloten zijn. Daarnaast biedt de natuur ook de mogelijkheid om afstand te houden van anderen. Een ideale oplossing in deze tijd waarin het coronavirus ons leven domineert, toch? De berichten die de afgelopen weken in het nieuws verschenen doen echter anders vermoeden. Een greep uit een aantal krantenkoppen:
- ‘Boswachters zien meer overlast in natuurgebieden door groeiende drukte’ (NOS)
- ‘Extra drukte door coronatijd: veel overlast van asociale recreanten in de natuur’ (AD)
- ‘Boswachters: de natuur lijdt onder het corona-effect’ (Trouw)
Dit zijn een paar voorbeelden van de krantenkoppen die de afgelopen weken in het nieuws zijn verschenen, naar aanleiding van onderzoeksjournalisten van Tv-programma De Monitor over drukte in de natuur.
De Monitor
Een korte samenvatting uit dit nieuws is dat boa’s en boswachtersoverlast signaleren als gevolg van toegenomen recreatiedruk. Het gaat dan om afval, geluidsoverlast, mountainbikers met korte lontjes omdat er wandelaars op het MTB-pad lopen.
Is dit allemaal het gevolg van corona? Zeker niet. Het corona-virus heeft wel een langer aanwezige trend zichtbaarder gemaakt. Namelijk dat we veel meer en vaker naar buiten gaan, en dat dit zonder regulering leidt tot overlast. We zijn zelf deels ook verantwoordelijk voor de overschrijding van de draagkracht. Het meest pregnante voorbeeld is dat delen van (kwetsbare) natuur soms beter ontsloten zijn dan een gemiddelde woonwijk.
Hoe hiermee om te gaan?
Betekent dit dat er helemaal niet meer gecreëerd mag worden? Zeker niet. Betekent dit dat we met z’n allen massaal tegelijkertijd de natuur in kunnen? Ook zeker niet. Uiteindelijk draait het allemaal om de balans. Natuur en recreatie kan zeker samengaan, wanneer dit op een juiste manier op elkaar wordt afgestemd. Op de Veluwe zijn ze bijvoorbeeld al bezig met het zoneren en het in goede banen leiden van gebruik. Hierbij kijken ze naar: wat is waar mogelijk, zodat de druk op de natuur zo laag mogelijk blijft?
Hoe kan je sturen op balans?
1) Zorg voor het spreiden van bezoekersstromen op basis van ‘real time’ informatie, laat mensen die een natuurgebied willen bezoeken vooraf (online) bekijken hoe druk het er is via een Monitor Bezoekersdrukte;
2) Zorg voor ruimtelijke zonering van functies. Zo’n maatregelen kan ook tijdelijk zijn. In de Biesbosch worden bijv. kreken afgesloten vanwege broedende visarenden, of;
3) Verhoog of verlaag de capaciteit: zo kan je bijvoorbeeld paden afsluiten (weghalen), of meer natuur ontwikkelen waar dat wenselijk is, of juist parkeerplekken bijbouwen waar mogelijk;
4) Beprijzen van bezoek. Op dit moment nemen de kosten voor een bezoek aan natuur of erfgoed sterk toe. De gebruiker mag daar de lusten van ondervinden maar ook bijdragen aan het onderhoud en de kwaliteit hiervan.
Uiteindelijk is het doel hiervan om natuur te behouden, natuur te kunnen beleven en voor ondernemers om dat te faciliteren en daarmee ook een boterham te kunnen blijven verdienen.
Kortom, voldoende uitdagingen om met elkaar het gesprek over aan te gaan.
Meer weten? Neem dan contact op met Sanne Meekes via meekes@ruimteenvrijetijd.nl
