LeefbaarheidVitaliteit

De vitaliteit van binnensteden en dorpskernen is een actueel onderwerp in Nederland. Door de opkomst van het online winkelen neemt het aantal fysieke winkels af en is er sprake van meer leegstand. Door deze ontwikkelingen staat de vitaliteit van binnensteden onder druk. Ook in (kleine) dorpen speelt dit vraagstuk. Ontwikkelingen als vergrijzing en ontgroening van de bevolking en het verdwijnen van voorzieningen komen op deze kernen af. De provincie Utrecht heeft dit jaar een subsidie verleend aan bijna al haar gemeenten om plannen te maken om de vitaliteit te versterken en hiervoor een plan te maken.

 

Dit actuele vraagstuk raakt ook de vrijetijdssector. In Perspectief 2030, de landelijke visie op de toekomst van het toerisme, wordt benadrukt dat toerisme als middel kan dienen om onder andere de leefbaarheid te vergroten en bij te dragen aan de regionale vitaliteit. Ook wij zien in de praktijk dat toerisme en recreatie vaker wordt gezien als stimulans. Hoe kan toerisme en recreatie bijdragen aan vitaliteit van binnensteden en dorpskernen? Daarover meer in dit artikel.

 

Wanneer is een dorp of stad vitaal?

Vitale dorpskernen of binnensteden zijn leefbaar, hebben de nodige (basis)voorzieningen, hebben en belangrijke sociale functie en creëren werkgelegenheid. Een vitale dorpskern of binnenstad is belangrijk voor de leefbaarheid in de gemeente. De vitaliteit is een samenhang van verschillende factoren. Het aantal voorzieningen is belangrijk, zoals supermarkten, winkels, restaurants, maar ook huisartsen en scholen. Daarnaast zijn ook factoren als sociale cohesie, demografie, woningvoorraad, arbeidsplaatsen, mobiliteit en bereikbaarheid belangrijk. Met name in het voorzieningenniveau kan toerisme en recreatie een versterkende rol spelen.

 

Vitaliteit: een toeristische invalshoek

Winkelen, naar het terras gaan, een restaurant bezoeken: dit zijn allemaal vormen van vrijetijdsbesteding die we in een binnenstad of dorpskern ondernemen. Waar eerder de detailhandel in binnensteden centraal stond, is er nu steeds meer sprake van een functiemix. Door een combinatie van winkelen, horeca, entertainment, cultuur, evenementen wordt de binnenstad (nog) aantrekkelijker om in te recreëren. Veel binnensteden in Nederland blijven zich vernieuwen en willen transformeren van ‘place to buy’ naar ‘place to be’, waar deze verschillende functies samenkomen. Vrijetijdsvoorzieningen vergroten de belevingswaarde van de binnenstad.

Niet alleen in binnensteden, maar ook in dorpskernen kunnen bezoekers bijdragen aan het in standhouden van voorzieningen. Toeristen of dagbezoekers vormen namelijk een extra afzetmarkt en zijn potentiële bezoekers voor de detailhandel, horeca, evenementen, cultuur. Waar bepaalde voorzieningen op basis van het aantal inwoners mogelijk niet rendabel of haalbaar is, kan dit vergroot worden door de bezoekers. Hoewel dit simpel klinkt, is dat het niet. Want, het aanbod aan voorzieningen zorgen ervoor dat bezoekers naar jouw stad of dorp komen. Om die bezoekers te trekken is er wel aantrekkelijk aanbod nodig, maar het is het is voor ondernemers economisch niet altijd interessant als er onvoldoende bezoekers komen. Met andere woorden: een kip-ei-probleem. Ons advies: zorg voor een goede samenwerking tussen betrokken centrumondernemers, toeristisch-recreatieve ondernemers, DMO’s, om zo de zichtbaarheid en vindbaarheid van individuele ondernemers te vergroten en een totaalproduct aan te bieden aan bezoekers.

 

Een goed voorbeeld waar dit speelt is vestingstad Nieuwpoort in Zuid-Holland. Hier wordt samen met betrokken inwoners en ondernemers hard gewerkt aan het realiseren van recreatieve routes, een TIP (toeristisch informatiepunt), uitbreiden van het horeca-aanbod en samenwerking met vestingstad Schoonhoven, om het aantal bezoekers (voorzichtig) te laten toenemen en daarmee toerisme en recreatie bij te laten dragen aan de vitaliteit en het voorzieningenniveau op een schaal die passend is bij het vestingstadje.

Ook in de gemeente Utrechtse Heuvelrug wordt momenteel gewerkt aan het versterken van de vitaliteit. Wij brengen voor de gemeente de huidige samenwerkingen van ondernemers in kaart, of en welke kansen men ziet om (meer) samen te werken met de toeristische sector. Ook brengen we het toeristisch-recreatieve aanbod in kaart en kijken we waar koppelkansen liggen tussen centrumondernemers en de aanwezige toeristen. Het doel is om samenwerkingen te versterken tussen ondernemers onderling en met de toeristische sector, om zo samen te werken aan de vitaliteit van dorpskernen. Samenwerking is namelijk een belangrijk aspect om de vitaliteit van een dorpskern gezamenlijk op te pakken, en toerisme en recreatie kan hierin een versterkende rol spelen.

 

Hoewel toerisme en recreatie niet dé oplossing is om vitaliteit op peil te houden, kan het zeker een bijdrage leveren aan het voorzieningenniveau en levendigheid en reuring. Belangrijk is wel dat (de groei van) toerisme en recreatie in balans is met de leefomgeving en leefbaarheid, en hier geen afbreuk aan doet.

Auteurs

Adviseur

Breed georiënteerd, streeft naar het beste resultaat.

Neem contact op